Του Νίκου Ρουσάνογλου
Ιδιαίτερα δυσχερής για τους περισσότερους νέους ενδιαφερομένους είναι η ενοικίαση φοιτητικής στέγης στις πόλεις της χώρας με τη μεγαλύτερη ζήτηση, καθώς η κατακόρυφη αύξηση των ενοικίων φαίνεται πως έχει επεκταθεί πλέον και στην περιφέρεια, πέραν δηλαδή των δύο μεγάλων αστικών κέντρων.
Στη φετινή της ετήσια έκθεση για τη φοιτητική στέγη, η Geoaxis, εταιρεία πιστοποιημένων εκτιμητών, καταγράφει μέση ετήσια αύξηση των τιμών των ενοικίων κατά 18,7%, ενώ συγκριτικά με πριν από δέκα χρόνια, όταν ξεκίνησε η σχετική καταγραφή, παρατηρείται σωρευτική άνοδος κατά 62%.
Ωστόσο, σε Αθήνα και Πάτρα η εικόνα είναι σαφώς δυσκολότερη. Με βάση τα σχετικά στοιχεία, στην πρωτεύουσα φέτος οι τιμές των διαμερισμάτων που απευθύνονται σε φοιτητές καταγράφουν αύξηση κατά 23,7% σε 9,17 ευρώ/τ.μ., ενώ συνολικά από το 2014 μέχρι σήμερα η αύξηση διαμορφώνεται σε 80,42%. Αντίστοιχα στην Πάτρα, όπου επίσης παρατηρείται σημαντική συγκέντρωση φοιτητών, η μέση τιμή αγγίζει φέτος τα 8,7 ευρώ/τ.μ., αυξημένη κατά 27,47% (!) σε σχέση με το 2022, ενώ συνολικά τα τελευταία 10 χρόνια το κόστος ενοικίασης έχει εκτοξευθεί κατά 80,37%. Στη Θεσσαλονίκη η συνολική αύξηση ανέρχεται σε 68%, ενώ από πέρυσι οι τιμές καταγράφουν αύξηση κατά 22,27%, σε 8,5 ευρώ/τ.μ. Πιο διαχειρίσιμη φαντάζει η κατάσταση στο Ηράκλειο της Κρήτης, με τη μέση τιμή να διαμορφώνεται σε 7,7 ευρώ/τ.μ., 16,5% υψηλότερη από πέρυσι. Ωστόσο, στην περίπτωση της εν λόγω πόλης είναι συχνό το φαινόμενο της «έξωσης» των φοιτητών από τον Μάιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο, λόγω τουρισμού, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες επιθυμούν να καρπωθούν και το πρόσθετο όφελος της βραχυχρόνιας μίσθωσης του ακινήτου τους κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών, δημιουργώντας σοβαρή δυσχέρεια στους φοιτητές. Αυτό το φαινόμενο είναι εφικτό, ακριβώς λόγω της έλλειψης διαθέσιμων διαμερισμάτων στο Ηράκλειο, με αποτέλεσμα οι φοιτητές να μην έχουν εναλλακτική επιλογή και να αποδέχονται τέτοιους όρους.
Οπως τονίζεται στην ανάλυση της εταιρείας, υπολογίζεται ότι περίπου 15%-20% κατά μέσον όρο από τα διαμερίσματα που θα μπορούσαν να διατεθούν σε φοιτητές έχουν απορροφηθεί οριστικά από τον κλάδο της βραχυχρόνιας μίσθωσης, με τους ιδιοκτήτες τους να προτιμούν τη συγκεκριμένη δραστηριότητα για την εκμετάλλευση των ακινήτων τους. Αυτός είναι κι ένας από τους λόγους που έχει προκαλέσει τις αυξήσεις αυτές στις τιμές ενοικίασης, μαζί φυσικά με τη γενικότερη έλλειψη διαμερισμάτων προς ενοικίαση, τα κενά και αναξιοποίητα ακίνητα και τη στροφή της πλειονότητας των ενδιαφερομένων στην επιλογή της ενοικίασης αντί της αγοράς.
Σύμφωνα με τον Γιάννη Ξυλά, ιδρυτή και επικεφαλής της Geoaxis, «η πλειονότητα των ενδιαφερομένων επιλέγει να νοικιάσει όσο το δυνατόν παλαιότερα διαμερίσματα, ενώ καταγράφεται αύξηση των φοιτητών που επιλέγουν να συγκατοικήσουν για να επιμερίσουν τα έξοδα. Το αποτέλεσμα είναι να περιορίζεται το ρίσκο διάθεσης ακόμη και σε μεγαλύτερα διαμερίσματα, που στο παρελθόν ίσως δεν θεωρούνταν ότι μπορούν να απευθυνθούν και σε φοιτητές». Παράλληλα, σύμφωνα με τον ίδιο, καθώς οι φοιτητές αρχίζουν κι επιλέγουν το αντικείμενο των σπουδών τους με βάση την έδρα του πανεπιστημίου και όχι το γνωστικό αντικείμενο, η ζήτηση στο μέλλον αναμένεται να αυξηθεί για κατοικίες που βρίσκονται κοντά στις μεγάλες πανεπιστημιακές σχολές και να μειωθεί στην περιφέρεια.
Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με τη σχετική έρευνα της Geoaxis, τα ενοίκια των φοιτητικών κατοικιών αφορούν, ως επί το πλείστον, μικρά σε επιφάνεια και μεγάλης ηλικίας ακίνητα, καθώς στόχος των φοιτητών και των οικογενειών τους είναι ο περιορισμός του κόστους. Ωστόσο, όπως φαίνεται, ακόμη και σε ακίνητα τέτοιων προδιαγραφών, το κόστος είναι δυσανάλογο σε σχέση με τις παροχές. Στην Αθήνα η μέση ηλικία των διαμερισμάτων που απευθύνονται σε φοιτητές διαμορφώνεται σε 48 έτη, ενώ η επιφάνεια είναι της τάξης των 50 τ.μ. Στην Πάτρα, η μέση επιφάνεια είναι μόλις 42 τ.μ. και η μέση ηλικία τα 32 έτη. Πιο νέα σε ηλικία ακίνητα εντοπίζονται στο Ηράκλειο της Κρήτης με 22 έτη, ενώ η μέση επιφάνειά τους διαμορφώνεται σε 50 τ.μ.